Skroplony metan powstały z biogazu lub gazu ziemnego to paliwo przyszłości. Wydajne i ekologiczne, jest  coraz częściej wykorzystywane w transporcie ciężkim i żegludze oraz jako źródło energii w przemyśle i rolnictwie. W ramach unijnego projektu Liquid Energy, Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot pracuje m.in. nad analizami wykorzystania skroplonego biogazu i gazu ziemnego, jako (bio-)LNG, do produkcji czystej energii elektrycznej i paliwa na potrzeby Żeglugi Gdańskiej, Przedsiębiorstwa Komunikacji Trolejbusowej w Gdyni i Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku.

Świat stawia na Odnawialne Źródła Energii  i ekologiczny transport. Unia Europejska stopniowo odchodzi od paliw kopalnych, by do 2050 r. stać się neutralna klimatycznie zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu. 

Zwiększenie produkcji, rozpowszechnienie i stosowanie zrównoważonych paliw alternatywnych stanowi kluczowy priorytet europejskiej polityki transportowej, energetycznej i klimatycznej. Na znaczeniu zyskują alternatywne źródła energii, jak skroplony biogaz (LBG lub bio-LNG), z którego pozyskiwany jest metan.

-  Alternatywne źródła energii, jak LNG i bio-LNG, to przyszłość, przed którą nie ma odwrotu,  a na rynku paliwowym  liczyć się będzie ten, kto wygra w wyścigu na opracowanie nowych technologii pozyskiwania i dystrybucji paliw alternatywnych - mówi Paweł Warszycki z Hanzeatyckiego Instytutu Przedsiębiorczości i Rozwoju Regionalnego przy Uniwersytecie w Rostocku, jednego z niemieckich partnerów projektu Liquid Energy.

Zalet stosowania LNG i bio-LNG jest wiele:

• biogaz jest pozyskiwany z odpadów, a więc zalicza się do odnawialnych źródeł energii,
• LNG i bioLNG są zdecydowanie mniej szkodliwe dla środowiska, niż tradycyjne paliwa -  emitują znacznie  mniej  szkodliwych tlenków azotu i cząstek stałych,
• dzięki dużej gęstości energii (ciekły stan skupienia w temperaturze około minus 162 st. C), są wydajniejsze  i łatwe do transportowania,
• umożliwiają zasilanie rezerwowe, a także wykorzystanie gazu tam, gdzie nie ma rozbudowanych sieci gazowych.

Wykorzystanie biogazu na potrzeby metropolii

W ramach unijnego programu Interreg Południowy Bałtyk 2014-2020 powstał projekt pn. „Liquid Energy - płynny (bio)gaz jako siła napędowa rozwoju i użycie technologii zielonej energii”. Projekt ma zachęcić do używania zielonych technologii, aby  zmniejszyć zanieczyszczenie w regionie Morza Bałtyckiego. Jest on współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

- Ideą projektu jest zaprezentowanie możliwości, jakie daje płynny gaz ziemny i biogaz, by wykorzystywać go do produkowania czystej energii elektrycznej  jako źródła napędu dla pojazdów, a także na potrzeby zasilania budynków – mówi Krzysztof Perycz-Szczepański, zastępca dyrektora i kierownik ds. projektów metropolitalnych OMGGS.

OMGGS pracuje nad  analizami, których celem jest zbadanie m.in. możliwości wykorzystania LNG/bio-LNG:

• jako zapasowego źródła energii zasilającej sieci trolejbusowe (na potrzeby Przedsiębiorstwa Komunikacji Trolejbusowej w Gdyni),
• jako ekologicznego paliwa dla tramwajów wodnych (na potrzeby Żeglugi Gdańskiej),
• jako źródła wykorzystania odpadów do produkcji paliwa (dla Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku).

Projekt Liquid Energy realizowany jest przez Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot wraz z partnerami z Polski, Niemiec i Litwy. Są to:

• Instytut Morski Uniwersytetu Morskiego w Gdyni - lider projektu,
• Uniwersytet w Rostocku,
• Akademia Morska w Szczecinie,
• Klaipeda Science and Technology Park,
• Towarzystwo Krzewienia Wiedzy o Morzu w Szczecinie,
• Hanseatic Institute for Entrepreneurship and Regional Development at the University of Rostock,
• Institute for Sustainable Economy and Logistics, Rostock.

Strukturę partnerstw współtworzy dodatkowo 21 organizacji i przedsiębiorstw, takich jak PGNiG, Wärtsilä Sweden AG czy UAB Emerson.

Projekt Liquid Energy to również pilotażowe rozwiązania, jak zastosowanie LNG/bio-LNG jako paliwa do małych statków (w Szczecinie) czy mobilna stacja do tankowania LNG (w Gdańsku). 

Wyścig na nowe technologie

Komisja Europejska podjęła decyzję, że do 2050 r. Unia Europejska odejdzie od paliw kopalnych.  Celem jest  osiągnięcie neutralności klimatycznej  oraz zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń. Kluczowe znaczenie ma więc budowa sieci infrastruktury paliw alternatywnych dla wszystkich rodzajów transportu i wprowadzanie na rynek bezemisyjnych i niskoemisyjnych pojazdów, jednostek pływających i statków powietrznych.

Wielcy gracze na rynku paliwowym,  jak np. Shell, PGNiG  zastanawiają się nad alternatywnymi źródłami i metodami pozyskiwania oraz dystrybucji energii. Wyścig na nowe  technologie już  trwa. W Niemczech opracowywane są np.  koncepcje syntetycznego  pozyskiwania metanu z roślin, bez procesu fermentacji.

Kluczową kwestią jest przechowywanie i dystrybucja metanu jako nośnika energii.
- Do tej pory LNG jest wykorzystywany głównie jako paliwo w ciężarówkach lub na promach - mówi Paweł Warszycki. - Do tankowania służą zbiorniki o dużych czy wręcz ogromnych gabarytach. Aby móc wykorzystywać LNG i bio-LNG w mniejszej skali, np. jako paliwo w małych jednostkach pływających, potrzebne są nowe rozwiązania technologiczne. Kilka lat temu opracowano technologię magazynowania LNG i bio-LNG w skali nano i miko - przy czym skala nano oznacza tu pojemność ok. 600 litrów.  1 m3 LNG jest równy 600 Nm3 (metry sześcienne w warunkach normalnych) gazu ziemnego.

Pojawiła się zatem szansa na  opracowania innowacyjnych metod dystrybucji, jak np. mobilna stacja do tankowania LNG (jako alternatywy dla ogromnego terminala, jakim jest np. terminal w Świnoujściu)  i sprzedaży małych ilości tego paliwa - na potrzeby lokalne. Pilotaż takiego projektu w ramach program Liquid Energy prowadzi Instytut Morski Uniwersytetu Morskiego w Gdyni.

- Przewidujemy coraz większy trend, aby bio-LNG wytwarzane było i sprzedawane lokalnie, na przykład w gospodarstwach - dodaje Paweł Warszycki.  - Zakłada się, że w przyszłości lokalne  biogazownie będą wyposażone w  infrastrukturę do skraplania gazu i przewożenia go w małych zbiornikach np. 600-litrowych, bezpośrednio do odbiorcy końcowego.

W ten sposób gospodarstwo nie tylko zapewni sobie czystą energię (czy to w postaci energii elektrycznej, cieplnej, czy paliwa), ale też będzie mogło czerpać zyski z jej sprzedaży.

Transport przechodzi na eko-zasilanie. LNG jako paliwo żeglugowe

Od 2020 roku na Morzu Północnym i Morzu Bałtyckim obowiązują znacznie niższe limity emisji dwutlenku siarki, dlatego paliwo niskoemisyjne jest prawdziwym dobrodziejstwem dla żeglugi. Skroplony gaz ziemny ma najbardziej pozytywny wpływ na zmniejszenie emisji spalin, redukuje emisję tlenków azotu o 90%, a emisję cząstek stałych o 95%.

Jedną z pilotażowych inwestycji w projekcie Liquid Energy jest przystosowanie motorówki do zasilania paliwem gazowym. Motorówka Magda I, wybudowana w 1978 roku w Stoczni Wisła w Gdańsku, przez wiele lat służyła jako jednostka inspekcyjna Kapitanatu Portu w Szczecinie. Obecnie jest własnością szczecińskiego Towarzystwa Krzewienia Wiedzy o Morzu. Dzięki projektowi Liquid Energy, wysłużona łódź zyska nowe życie.

- Magda I będzie pierwszą w tej części Europy małą jednostką zasilaną paliwem gazowym. W przyszłości posłuży do szkoleń i promocji ekologicznego zasilania jednostek śródlądowych. LNG to paliwo tak samo bezpieczne jak dieslowskie, a dodatkowo jest dużo tańsze i bardziej ekologiczne niż olej napędowy. Jako paliwo żeglugowe jest coraz częściej stosowane - jednak tylko w dużych jednostkach. Zadaniem Magdy I będzie pokazanie, że LNG może być też wykorzystany w małych jednostkach - mówi Przemysław Rajewski z Towarzystwa Krzewienia Wiedzy o Morzu. 

Więcej na temat Magdy I można przeczytać tutaj >>>