Jak zmienić podejście do osób z doświadczeniem niepełnosprawności? Jak pomagać i integrować, by żyć razem, a nie osobno? Jak wykorzystać nowe narzędzia zawarte w ustawie o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami? To tylko niektóre z zagadnień, które zostały poruszone podczas V Pomorskiego Konwentu Regionalnego Osób z Niepełnosprawnościami.
 

W wydarzeniu organizowanym w formie online uczestniczyło ponad 150 osób. Było ono tłumaczone również na język migowy.

Myślą przewodnią tegorocznego Konwentu była „Aktywna dostępność – jak działać, by żyć razem, nie osobno?”
 

Przy wirtualnym stole w gronie specjalistów, praktyków, samorządowców oraz samych osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów rozmawiano o potrzebach i problemach z jakimi borykają się osoby doświadczone niepełnosprawnością. 

Wydarzeniu patronował Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. Adam Bodnar, który skierował do uczestników te słowa:

- Aktywna dostępność to jest dla mnie połączenie dwóch słów. Po pierwsze tego, czy chcemy być aktywni niezależnie od tego czy jesteśmy osobą z niepełnosprawnością, osobą wychowującą dziecko i w związku z tym korzystającą z wózków dziecięcych, osobą która na przykład jest aktualnie kontuzjowana i musi chodzić o kulach czy poruszać się na wózku. Po drugie, czy wszystkie miejsca do których chcielibyśmy się dostać jako osoba aktywna są dla nas rzeczywiście dostępne? Czy są zaprojektowane i przygotowane w taki sposób żebyśmy mogli być tymi faktycznie aktywnymi obywatelami, żebyśmy mogli w pełni korzystać z naszych praw i wolności. Niestety w Polsce mamy z tym kłopot. Nawet lokale wyborcze w Polsce w większości nie są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Musimy to zmieniać.

Konwent rozpoczął się od przybliżenia zapisów ustawy o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, które przedstawiła mecenas Katarzyna Heba.

Zagadnienie gminy przyjaznej wszystkim poruszył prof. Marek Wysocki z Centrum Projektowania Uniwersalnego Politechniki Gdańskiej. Model jej budowania powinien być oparty o trzy filary: polityki miasta poprzez m.in. edukację, doradztwo, szkolenia i nadzór oraz finansowanie dostępności. Samorządy powinny wdrażać standardy dostępności oraz zwiększać świadomość społeczną. Jak podkreślano temat pełnego włączania niepełnosprawnych w życie mieszkańców jest jak długi rejs, który trzeba rozplanować na lata.

Działania systemowe na rzecz osób niepełnosprawnych na przykładzie miasta Gdyni zaprezentowała wiceprezydent Katarzyna Gruszecka-Spychała, jednocześnie współprzewodnicząca Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych OMGGS. Do ich wdrożenia, jak podkreślała, potrzeba równocześnie woli politycznej, ale również wrażliwości społecznej. Miasto opiera szereg przedsięwzięć o „Program Gdynia Bez Barier”, nad którym pracowało wiele osób oraz który był konsultowany przez wiele miesięcy. Kluczową rolę odgrywa w nim Pełnomocnik Prezydenta ds. Osób z Niepełnosprawnością, który w sposób przekrojowy realizuje działania i integruje administrację ze wszystkimi strukturami miejskimi. Ważne zadanie odgrywa również koordynator dostępności, który sprawuje pieczę nad standardami w zakresie dostępności oraz dobrym planowaniem inwestycji.

- My od dawna przyjęliśmy standardy dostępności architektonicznej. Również Pan Prezydent wprowadził zasadę, której wdrażaniem zajął się prof. Wysocki, że żadna nowa inwestycja miejska nie może powstać bez akceptacji Pana profesora, czy też  jego zespołu. Mieliśmy od początku takie przekonanie że należy planować dobrze, co po pierwsze przyniesie dobry rezultat dla funkcji, a po drugie okazuje się tańsze – powiedziała prezydent Katarzyna Gruszecka-Spychała.  

Warto nadmienić, że pracujący w ramach OMGGS Zespół ds. Metropolitalnej Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami i otoczenia opracował Standard Minimum dla osób o szczególnych potrzebach. Dokument jest zbiorem 3 filarów - 5 zasad i 30 konkretnych działań na rzecz osób niepełnosprawnych, które samorządy OMGGS zobowiążą się wdrożyć.

Głos w dyskusji zabrała również Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

- Kiedy dzisiaj rozmawiamy o tym, właśnie nasza codzienna debata toczy się wokół wątków związanych z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. To jest myślę doskonały moment, aby debaty publicznej po raz kolejny podnieść wątki związane z kwestią godności życia osób niepełnosprawnych. Z kwestią wciągania ich w nasze życie codzienne. Pokazywania tych możliwości, które już dzisiaj są, ale to chyba jeszcze ważniejsze do zwrócenia uwagi tych polityków krajowych, którzy decyzją o finansach, ile jest jeszcze do zrobienia. To jest taki moment, który należy wykorzystać na rzecz poprawienia możliwości integracji życia osób z niepełnosprawnościami z naszym społeczeństwem - podkreśliła Aleksandra Dulkiewicz.

Postulaty V Pomorskiego Konwentu
Regionalnego Osób z Niepełnosprawnościami 2020

1. Chcemy być postrzegani zgodnie z tym, jak funkcjonujemy, nie jak nazywa się nasza wada genetyczna / schorzenie. Dlatego żądamy wprowadzenia diagnozy funkcjonalnej do systemu orzecznictwa.

2. Potrzebujemy dostosowanego do naszych możliwości systemu nauki zdalnej oraz  przygotowanych do tego nauczycieli, rodziców / opiekunów, asystentów i terapeutów. Żądamy powołania przy Ministerstwie Edukacji i Nauki zespołu – z naszym udziałem – do opracowania tego systemu, w którym m.in.:

• będą programy edukacyjno-terapeutyczne dostosowane do rzeczywistości cyfrowej i tego, jak funkcjonujemy,
• MEiN wprowadzi szkolenia dla rodziców / opiekunów, asystentów i kadr edukacyjnych.

3. Mamy prawo być traktowani na równi z innymi, dlatego żądamy wprowadzenia obligatoryjnej edukacji antydyskryminacyjnej, w tym zasad uniwersalnego projektowania*, na każdym etapie nauczania.

4. Z powodu Covid-19 część z nas czuje się wykluczona społecznie. Potrzebujemy opracowania ścieżki szybkiego dostępu do konsultacji psychiatrycznych dla nas i naszych rodziców / opiekunów.

5. My, rodzice / opiekunowie osób z niepełnosprawnościami chcemy pracować bez utraty świadczenia pielęgnacyjnego. Żądamy szybkiego podjęcia prac legislacyjnych.

6. My, pracujący rodzice / opiekunowie osób z niepełnosprawnościami oczekujemy wsparcia naszej aktywności zawodowej i równego dostępu do usług społecznych, m.in. przez zniesienie kryterium dochodowego.

7. Oczekujemy wprowadzenia dwuinstancyjnego postępowania skargowego w ustawie o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami tak, aby było to zgodne z postępowaniem administracyjnym zapisanym w KPA.

8. Konwent zwraca się z apelem do Społecznych Rad ds. Osób z Niepełnosprawnościami o monitorowanie i inicjowanie działań w zakresie poprawy dostępności.

Zapis transmisji V Pomorskiego Konwentu Regionalnego Osób Niepełnosprawnych