Przydrożne billboardy-straszaki, ogromne płachty z reklamami zasłaniające budynki, obdarte słupy ogłoszeniowe – tak oszpeconych jest wiele miast, miasteczek i wsi w całej Polsce. 13 gmin sąsiadujących z Trójmiastem, od Władysławowa po Krynicę Morską, od Wejherowa po Malbork i Pelplin, szykuje się do okiełznania chaosu reklamowego w przestrzeni publicznej. W ramach OMGGS powstała grupa samorządowców, którzy pracują nad projektami uchwał rad gmin i procedurami wzorcowych konsultacji społecznych dot. uchwał krajobrazowych.

Na mocy obowiązującej od września 2015 r. ustawy krajobrazowej gminy mogą uchwalać własne uchwały krajobrazowe, które wprowadzają jasne zasady i warunki umieszczania nośników reklamowych. Dzięki uchwałom władze mogą egzekwować sankcje za łamanie ustalonych zasad, a także pobierać opłaty za umieszczanie reklam.

Na terenie OMGGS takie uchwały od ponad dwóch lat mają Gdańsk i Sopot. Gdynia i  Władysławowo są w trakcie opracowywania projektów.

- Sopot jest przykładem miasta, w którym przepisy uchwały krajobrazowej odmieniły przestrzeń publiczną - mówi Marcin Skwierawski, wiceprezydent kurortu. - Od początku przyświecała nam idea, aby porządkowanie przestrzeni rozpocząć od siebie, dając właściwy przykład pozostałym użytkownikom. W pierwszej kolejności usunęliśmy bilboardy będące naszą własnością. Do dziś z przestrzeni miejskiej zniknęło przeszło 500 tablic reklamowych i urządzeń reklamowych. Rosnąca świadomość sprawia, że zarówno małe firmy, jak i znani przedsiębiorcy coraz chętniej przystępują do zmiany identyfikacji wizualnej swoich działalności. Szczególnie zauważalny jest ten proces w przypadku zmian szyldów.

Jak zauważa Piotr Grzelak, zastępca prezydenta Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju, efekty działania Uchwały Krajobrazowej Gdańska (UKG) są niepoliczalne, lecz łatwo dostrzegalne.

- Z przestrzeni miasta zniknęła zdecydowana większość billboardów, banerów oraz wielkopowierzchniowych siatek na elewacjach budynków - mówi wiceprezydent Piotr Grzelak. - Od użytkowników przestrzeni miejskiej dociera mnóstwo sygnałów, że przyjemniej jest mieszkać w mieście, którego krajobraz nie krzyczy hasłami reklamowymi. Wystarczy cofnąć się do zdjęć sprzed kwietnia 2020 roku, kiedy to zakończył się okres dostosowawczy UKG, aby dostrzec rewolucję, jaka zaszła w przestrzeni miasta. Cieszę się, że możemy się dzielić doświadczeniem z innymi gminami, by również w nich  takie pozytywne zmiany mogły mieć miejsce.

Aby przybliżyć i ułatwić proces tworzenia zapisów uchwał krajobrazowych, biuro OMGGS zainicjowało wymianę doświadczeń w tym zakresie. Od października 2020 r. grupa ds. uchwał krajobrazowych utworzona przy Komisji ds. Infrastruktury i Środowiska OMGGS pracuje nad uniwersalnymi elementami uchwał, gotowymi do wykorzystania przy tworzeniu projektu dla danej gminy.

W gronie samorządowców i pracowników jednostek, które odpowiadają w gminach za ład krajobrazowy, trwają ustalenia, jakie zapisy uchwał krajobrazowych mogą stanowić wzór dla innych miast i gmin.

W skład grupy wchodzą: architekt Maria Czerniak, autorka sopockiej uchwały krajobrazowej, prawnicy oraz przedstawiciele gmin: Sopot, Gdańsk, Gdynia, Kolbudy, Malbork, Żukowo, Rumia, Pruszcz Gdański,  gmina Pruszcz Gdański, Władysławowo, Wejherowo, Szemud, Krynica Morska, Pelplin, Lębork, Puck.

Standard na rzecz porządku reklamowego w metropolii i wzór dla innych regionów

Grupa spotyka się raz w tygodniu. Najważniejszym celem jest opracowanie szablonu uchwał krajobrazowych czyli podstawy prawnej ws. zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane.

Od października  zespół urbanistyczny m.in. opracowuje słownik pojęć, które mogą być zawarte w uchwałach oraz wyznacza typy obszarów/stref na terenie danej gminy (np. strefa bez reklam, strefa promocji reklam, strefa ekspozycji walorów przyrodniczych). Ten etap dobiega końca. Następnie  zespół prawników ujmie  wypracowany materiał w ramy prawne i stworzy zarys przykładowej uchwały krajobrazowej. Na koniec wypracowane rozwiązania ocenią recenzenci. Prace potrwają do  września br.

Powstanie standard obowiązujący na obszarze metropolii, który będzie mógł być wzorem dla innych regionów Polski.

- Projekt uchwały krajobrazowej dla gminy Władysławowo jest już uzgodniony z Pomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków i przymierzamy się do publicznego wyłożenia treści - mówi Paulina Pach z Urzędu Miejskiego we Władysławowie. - Współpraca z  OMGGS była bardzo pomocna przy tworzeniu naszej uchwały. Miasta, w których uchwały krajobrazowe są wdrażane w życie podzieliły się swoim doświadczeniem. Ustandaryzowany słowniczek pojęć był opracowywany m.in. w oparciu o definicje zawarte w treści uchwały gminy Władysławowo, ale odpowiada na potrzeby wszystkich miast i gmin, których przedstawiciele uczestniczą w pracach grupy. Dokument będzie istotnym punktem wyjścia dla gmin czy miast, które dopiero rozpoczną swoją przygodę z uchwałą krajobrazową.

Działania grupy przewidują również edukację urzędników, którzy będą wdrażać zapisy uchwał krajobrazowych w danych samorządach. Grupa będzie wspierać samorządy aż do etapu przyjęcia uchwały przez radę gminy.

Czerpiemy z  doświadczeń Sopotu i Gdańska

Podczas prac grupa bazuje  głównie na doświadczeniach praktyków z Gdańska i Sopotu, którzy uchwały krajobrazowe z powodzeniem wdrażają od ponad dwóch lat.  Postawili przede wszystkim na informację dla mieszkańców oraz osób zainteresowanych zamieszczeniem reklam. Organizowane są  szkolenia dla twórców szyldów, powstały bazy najciekawszych gotowych projektów i metamorfoz istniejących szyldów.

- Podjęcie uchwały krajobrazowej jest dla gminy Władysławowo ważnym elementem, odpowiedzialnym za ład w przestrzeni - dodaje Paulina Pach. - Zważywszy na sezonowy napór reklam i obiektów małej architektury w naszej gminie, zależy nam na przyjęciu skutecznej "broni" w walce z niesubordynowanymi przedsiębiorcami, która ujednolici, ustandaryzuje otoczenie i sprawi, że gmina Władysławowo będzie cieszyć oczy mieszkańców i przyjezdnych.

>>> Więcej na temat Uchwały Krajobrazowej Gdańska przeczytasz TUTAJ