“Metropolia jako mediator dialogu pomiędzy mieszkańcami a władzami lokalnymi i oraz katalizator jakości życia”. Tym hasłem otworzyliśmy 7. edycję kongresu Smart Metropolia. Pierwszego dnia spotkania dyskusje skoncentrowane były na rozwiązaniach dla metropolii przyszłości. Wspólne dla wielu wątków rozmów było postawienie w centrum potrzeb i doświadczeń mieszkańców.

Komunikacja dojazdowa jako papierek lakmusowy jakości życia

Obecne osiągnięcia w rozwoju metropolii to przede wszystkim inwestycje poprawiające mieszkańcom możliwość korzystania z transportu publicznego realizowane w projekcie wspólnego biletu, dostępu do usług codziennych, estetyzacji przestrzeni, ale także osiąganie korzyści ekonomicznych ze wspólnych zakupów i wzmocnienie marki gospodarczej obszaru wobec inwestorów zagranicznych. Z tej perspektywy znaczenie metropolii w swoich wystąpienia podkreślali Paweł Adamowicz - prezes stowarzyszenia 57 gmin i powiatów tworzących Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot oraz Ryszard Świlski, wicemarszałek województwa pomorskiego. Wicemarszałek ogłosił, że w najbliższy poniedziałek sejmik województwa, a później rady miasta w Gdańsku i Gdyni podejmą uchwały w sprawie przekazania kompetencji związanych z prowadzeniem transportu publicznego do wspólnej spółki. To umożliwi aplikowanie o ponad 100 mln zł na realizację całego systemu wspólnego biletu.

Przywrócić głos pominiętym

Tematy istotne dla rozwój terytorium, takie jak transport publicznego i planowanie przestrzenne widziane z perspektywy mniejszych miast przedstawił Filip Springer, reportażysta i fotograf. Opowiedział o projekcie reporterskim “Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast” zrealizowanym w 31 byłych stolicach województw, które utraciły swój status w trakcie reformy administracyjnej z 1998 r. To przede wszystkim opowieści o blisko 300 mieszkańcach mniejszych miast, w których wybrzmiewa poczucie utraty roli i znaczenia wobec większych ośrodków miejskich, pominięcie w rozdziale środków i procesie rozwojowym, stereotypy obniżające wartość potencjału miejsca do życia oraz brak rzetelnego badania potrzeb przy prowadzonych politykach lokalnych i krajowych.

Jakość współpracy niezbędna do poprawy jakości życia

Susanne Metz, Dyrektor Generalna ds. Planowania i rozwoju przestrzennego, Metropolregion Hamburg podzieliła się doświadczeniem z procesu budowania partnerstwa wokół Metropolregion Hamburg. “Najważniejsze dla nas było stworzenie możliwie jak najbardziej otwartego, przyjaznego i charakteryzującego się wysoką kulturą współpracy systemu, do którego gminy, regiony, landy będą same chciały dołączać. W takim partnerstwie o wiele łatwiej jest rozwiązywać problemy lokalne angażując w nie zasoby i sprawdzone rozwiązania z terenu całej metropolii. Zyskują na tym mieszkańcy, którzy doświadczają sukcesywnego wzrostu jakości życia oraz mają poczucie, że ich potrzeby są w centrum uwagi projektowania usług publicznych”.

Jakość życia to również dostęp do decyzji i innowacji

Z perspektywy mieszkańców wzrasta znaczenie tego, jak w praktyczny sposób metropolie umożliwiają współpracę i komunikację między różnymi grupami interesariuszy a także wpływają na rozwój takich inicjatyw jak budżet obywatelski, możliwość korzystania z innowacji, współdecydowania o przyszłości miasta. Mirosław Pobłocki, prezydent Tczewa podzielił się swoim doświadczeniem wykorzystania budżetu obywatelskiego w charakterze narzędzia edukacji obywatelskiej. “Nasz tegoroczny, pilotażowy budżet obywatelski, który wprowadziliśmy w publicznych szkołach Tczewa sprawdził się na wielu poziomach. Przede wszystkim pokazał, że współczesna młodzież - wbrew wielu obiegowym opiniom - potrafi być aktywna i odpowiedzialna za wspólną przestrzeń.” Sopot reprezentowany przez Katarzynę Alesionek z Biura Promocji i Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta, rozważa wprowadzenie głosowania negatywnego, w ramach którego mieszkańcy mogą ograniczyć realizację pomysłów innych mieszkańców, które uznają za szkodliwe.

Człowiek jako wynalazca dla dobra innego człowieka

Główne tezy panelu o wynalazczości oscylowały wokół człowieka, jego potrzeb oraz kompetencji, które będą niezbędne w przyszłości. Zwracano uwagę na to, że wiele zawodów za chwilę przestanie istnieć, a część będzie wymagała znacznej modyfikacji. Czy nasz sposób kształcenia oraz kadra instytucji publicznych są na to przygotowane? Nowością dla wszystkich było zwrócenie uwagi na korzyści z projektowania innowacji w zespołach, które stawiają na różnorodność i zróżnicowane style pracy. Postulowano odejście od pojęcia interdyscyplinarności. Wszyscy projektujemy dla ludzi, perspektywa różnorodnych kompetencji, nie funkcji umożliwia tworzenia użytecznych, estetycznych rozwiązań dla mieszkańców.

Kim zatem jest mieszkaniec przyszłości?

W refleksji o rozwoju metropolii wzięto pod uwagę przyszłość mieszkańców z różnym tłem kulturowym, religijnym i etnicznym, mających wiele tożsamości, ale wspólnym doświadczenie bycia mieszkańcem metropolii. Podkreślano, że przyszłość metropolii, to nie tylko przyszłe młode pokolenie, ale również przyszli seniorzy. Perspektywa różnych grup odbiorców już wpływa znacząco na projektowanie usług publicznych użytecznych w przyszłości. Projektowanie zmian to także uwzględnienie perspektywy, że metropolia to nie tylko tereny miejskie, ale również tereny zielone, wiejskie, troska o przyrodę. Istotne, aby w podejmowanych dziś decyzjach uwzględnić ich wpływ na doświadczenie przyszłych pokoleń mieszkańców i ich potrzeby dotyczące pracy, odpoczynku i życia we wszystkich tych przestrzeniach.
Wspólnota zasobów, wyzwań i rozwiązań

Jakie usługi publiczne można współdzielić na poziomie metropolii? Współdzieląc systemy dystrybucji i rejestracji paliw, transportu i walkę ze smogiem, wygrywamy więcej dla lokalnych społeczności. Dotyczy to również aktywizacji zawodowej i rozwiązywania problemów społecznych. Myślenie rozwiązaniami opartymi na współpracy ponadlokalnej daje szansę na realne wypracowanie efektywnych i ekonomicznie korzystnych zmian. Miasta współpracujące to także miasta, które uczą się od siebie. Wspieranie takiej współpracy na poziomie metropolii mogłoby odbywać się skuteczniej, kiedy skoncentrujemy się na rozwoju gmin poprzez ich potencjał, który często jest wspólny dla gmin sąsiednich. Współpraca ponadlokalna w oparciu o podobne potencjały to zasób dla rozwoju metropolii.

Wspólna sprawa w organizacji kongresu Smart Metropolia

Wartością tegorocznej formuły kongresu okazały się spotkania specjalistów z różnych środowisk społecznych, kulturowych, zawodowych oraz umożliwienie publiczności bieżącej konwersacji i komentowania podczas paneli za pomocą aplikacji. Metropolia wspólna sprawa jako główny temat w ramach kongresu miała zatem swoją praktyczną odsłonę - mimo różnic perspektyw, otwarta dyskusja włączająca wielu uczestników pozwala na rozwój metropolii i współpracę poza ramami kongresu.

Organizację kongresu Smart Metropolia współfinansowało Miasto Gdańsk.