Za nami IX Kongres Mobilności Aktywnej, który już tradycyjnie gościł w Europejskim Centrum Solidarności. Jak co roku Kongres, stworzył doskonałe forum wymiany poglądów, doświadczeń, dobrych praktyk na temat zrównoważonej mobilności i projektowania przestrzeni miejskiej z myślą o pieszych i rowerzystach.

Przewodnie wystąpienia podczas obu dni wydarzenia, należały do Gila Penalosa, założyciela i przewodniczącego Zarządu uznanej na arenie międzynarodowej organizacji non-profit działającej pod nazwą 8 80 Cities, z siedzibą w Kanadzie. Teza, którą kieruje się organizacja brzmi „jeśli stworzysz wspaniałe miasto dla 8-latka i 80-latka, otrzymasz miasto, w którym wszyscy będą czuli się dobrze”. Penalosa przekonywał uczestników do prostych zabiegów mających na celu stworzenie w miastach wygodnych i funkcjonalnych przestrzeni, wolnych od ruchu samochodowego, gdzie mieszkańcy mogą spotykać się, rozmawiać, czy relaksować.

Namawiał do uwolnienia się od samochodu, który niepotrzebnie nas ogranicza, obciąża finansowo, emocjonalnie, społecznie. Wielkie metropolie świata potrafią marginalizować użycie samochodu, może i Gdańsk.

Ponadto uczestnicy Kongresu, podczas sesji oraz warsztatów mieli możliwość zobaczenia jakie rozwiązania w zakresie zrównoważonej mobilności wdrażane są na świecie (m.in. w Austrii, Niemczech), do czego nie doprowadzić, czego unikać projektując lub uzdrawiając „przestrzeń” miejską.

Zostały zaprezentowane działania w Europie i na świecie na rzecz uatrakcyjnienia, poprawienia bezpieczeństwa i komfortu poruszania się pieszych po mieście. Mogliśmy zobaczyć wynik skorelowania działań w obszarze rewitalizacji i zrównoważonej mobilności (Lublin). Dbałość o to, aby przestrzeń miejska była przystosowana dla pieszych, rowerzystów, poruszających się na hulajnogach czy przy pomocy innych tego rodzaju urządzeń. Wyraźnie zaznacza się trend, w którym coraz więcej ulic zmienia się w promenady spacerowe, woonerfy [Nazwa woonerf pochodzi z języka holenderskiego i oznacza ''ulicę do mieszkania''. Idea narodziła się w latach 70. XX wieku w Holandii. To przekształcanie ulic w taki sposób, by wciąż mogły jeździć po niej samochody, ale pierwszeństwo na niej mają piesi i rowerzyści. Ulica zachowuje funkcję komunikacyjną, ale przy okazji staje się też deptakiem, parkingiem i miejscem spotkań mieszkańców. – źródło www.lodz.wyborcza.pl]. Tam gdzie konieczne jest poruszanie się samochodem ruch uspokojony jest do prędkości 30km/h i mniej.

Drugiego dnia miała miejsce kontynuacja rozważań i prezentacji rozmaitych działań wspierających zrównoważoną mobilność. Mieliśmy okazję przekonać się jak powstał Plan Zrównoważonej Mobilności (SUMP) w Gdańsku i jakie wynikają z niego korzyści dla miasta.

Istotnym punktem programu Kongresu była prezentacja projektów realizowanych w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych oraz w miastach, będących częścią metropolii.

Jednym z priorytetów obszarów, objętych dofinansowaniem w ramach mechanizmu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, jest transport miejski, gdzie wspierane są projekty, których celem jest ograniczenie ruchu prywatnych samochodów, poprzez m.in. integrację zbiorowych środków komunikacji z transportem indywidualnym, a tym samym poprawa sprawności układu drogowego.

W wyniku podjętych działań, transport zbiorowy w miastach i w ich otoczeniu, ma być atrakcyjny, sprawny, komfortowy i ekoefektywny. Ma tworzyć silną alternatywę dla indywidualnego transportu, powodując zmianę preferencji i zachowań komunikacyjnych na bardziej ekologiczne i prozdrowotne. W konsekwencji wpływać na obniżenie emisji CO2, czyli przeciwdziałać zanieczyszczeniu powietrza, jednocześnie zwiększając poziom bezpieczeństwa  drogowego i poprawiając jakość życia w metropolii.

W panelu zostały przedstawione polskie przedsięwzięcia wpływające na tworzenie i promowanie zrównoważonej mobilności, na kształtowanie mobilności jak również przestrzeni miejskiej.

Kluczowym celem realizowanych działań jest zmniejszenie udziału indywidualnych samochodów w transporcie miejskim, a tym samym zwiększenie udziału podróży transportem zbiorowym, poprzez tworzenie atrakcyjnych możliwości poruszania się transportem publicznym – np. dzięki budowie węzłów integracyjnych, nowych, nowoczesnych, ekologicznych połączeń kolei podmiejskiej, obsługujących nie tylko jedno miasto, ale cała metropolię (Metropolia Poznań, Szczeciński Obszar Metropolitalny).

Dzięki zintegrowaniu podróży rowerem z koleją miejską/metropolitalną, niskoemisyjnym autobusem/trolejbusem/tramwajem samochód staje się jedynie nieznaczącym elementem siatki podróży lub nawet całkowicie bezużyteczny. Realnym efektem działań jest zmniejszenie hałasu i emisji spalin.

Pan Roman Walaszkowski, Dyrektor Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, zaprezentował jak kształtowana jest mobilność miejska w Szczecińskim Obszarze Metropolitalnym, pokazując projekt Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej wraz z węzłami integracyjnymi. W ramach projektu, m.in. realizowanych jest 35 zintegrowanych węzłów i przystanków przesiadkowych, gdzie następuje integracja międzygałęziowa: Kolej+BUS/(Tramwaj)+Rower+Samochód. Duża waga przykładana jest do dostępności rowerowej stacji i przystanków kolejowych (czas dojazdu do 15 minut, średnia prędkość rowerzysty – 15 km/h).

Pani Marta Jasińska-Dołęga, Kierownik, zajmująca się na co dzień obsługą projektów ZIT w Związku Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego Woj. Śląskiego przedstawiła plan mobilności, który leży u podstawy działań metropolitalnych w regionie. Prace nad planem pozwoliły m.in. zidentyfikować tzw. „białe plamy” czyli obszary całkowicie pozbawione obsługi transportem zbiorowym. Ponadto zdiagnozowano problemy, które wskazały kierunek działań na rzecz zrównoważonej mobilności w regionie. W odpowiedzi na niedostateczny udział nowoczesnego taboru (ekologicznego, niskopodłogowego) w obsłudze potrzeb transportowych mieszkańców, brak nowoczesnych zintegrowanych centrów przesiadkowych umożliwiających zaplanowanie i realizację podróży multimodalnych, brak parkingów typu park&ride umożliwiających integrację transportu indywidualnego i zbiorowego, uruchomiono projekty polegające na zakupie nowoczesnego taboru autobusowego, trolejbusowego i tramwajowego, budowie zintegrowanych węzłów przesiadkowych oraz instalacji systemów ITS.
Przygotowywane jest Studium Transportowe Subregionu Centralnego.

Zobaczyliśmy jak realizowana jest integracja transportu publicznego w ramach Poznańskiej Kolei Metropolitalnej (PKM), o której opowiedział p. Piotr Wiśniewski, Dyrektor Stowarzyszenia Metropolia Poznań. Realizacja projektu ma służyć, przede wszystkim zwiększeniu integracji jednostek samorządu terytorialnego tworzących obszar funkcjonalny, podniesieniu jakości i komfortu podróżowania mieszkańców Metropolii i w jej obrębie, a także zmniejszeniu natężenia indywidualnego ruchu samochodowego w obrębie miasta.
PKM ma zachęcać mieszkańców Metropolii do korzystania z atrakcyjnego, sprawnego (m.in. dzięki węzłom przesiadkowym integrującym transport samochodowy z kolejowym i tramwajowym) zbiorowego transportu publicznego. Przekonywać do wybierania ekologicznego transportu kolejowego.

Równolegle w wyniku realizacji Metropolitalnego systemu tras rowerowych, poprzez poprawę stanu i rozbudowę dróg oraz infrastruktury rowerowej, budowany jest spójny system rowerowy, skorelowany z parkingami B&R oraz zintegrowanymi węzłami przesiadkowymi.

Wreszcie na przykładzie rozwiązań wdrażanych w Gdyni i Lublinie, dzięki prezentacjom p. Karoliny Marszałkowskiej z Zarządu Dróg i Zieleni w Gdyni oraz Menadżera śródmieścia Lublina uczestnicy mogli zobaczyć realne dowody na promowanie zrównoważonej mobilności (rozwój komunikacji trolejbusowej w Gdyni) oraz tworzenie, rewitalizowanie przestrzeni miejskiej z myślą gównie o pieszych i rowerzystach (przebudowa Placu Litewskiego oraz ulic i skwerów w śródmieściu Lublina).

Kongres współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.

fot. Roman Jocher