24 marca miało miejsce oficjalne otwarcie gdańskiego Portu Czystej Energii - członka wspierającego Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot. ITPOK, czyli instalacja do termicznego przekształcania odpadów komunalnych, po miesiącach próbnych uruchomień, kalibracji systemów i testów, już spala uciążliwe odpady, dostarczając ciepło i energię do odbiorców. 

_{Otwarcie Portu Czystej Energii w Gdańsku. Fot. Karol Stańczak}

Jak powiedział na otwarciu Portu Czystej Energii prezes instytucji Sławomir Kiszkurno, instalacja do termicznego przekształcania odpadów komunalnych stanowi kluczowy element systemu zarządzania odpadami w Gdańsku i całym regionie. 

_{Sławomir Kiszkurno, prezes PCE w Gdańsku. Fot. Karol Stańczak} 

 

- Gdańsk oraz blisko 40 gmin partnerskich z Pomorza zyskali pewność, że uciążliwe odpady będą odpowiednio zagospodarowane przez najbliższe dziesięciolecia - mówił Sławomir Kiszkurno. 

 

_{Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. Fot. Karol Stańczak}

 

– Dzięki otwarciu Portu Czystej Energii rozwiązujemy jednocześnie trzy istotne problemy związane z gospodarką odpadami: zapewniamy ich bezpieczne przetwarzanie, a jednocześnie pozyskujemy z odpadów energię oraz ciepło. To długotrwały i skomplikowany projekt, z którego możemy być dumni, a który przyniesie wymierne korzyści dla Gdańska – zaznaczyła prezydent Aleksandra Dulkiewicz. 

Gdański projekt dziesiątą taką instalacją w Polsce 

Instalacje takie jak Port Czystej Energii (ITPOK) są niezbędne do zamknięcia systemu gospodarki odpadami w gminach. W całej Europie funkcjonuje około 500 podobnych elektrociepłowni. PCE jest dziesiątą tego typu instalacją w Polsce. 

_{Otwarcie Portu Czystej Energii. Fot. Karol Stańczak} 

– Bez wsparcia funduszy unijnych i zaangażowania Unii Europejskiej realizacja tak dużej inwestycji nie byłaby możliwa. Całkowity koszt wyniósł około 800 mln zł, z czego ponad 270 mln pochodzi z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko – podkreślił wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej Jacek Karnowski. 

– Ważne jest, aby decentralizować źródła energii. Takie inwestycje są potrzebne w całym kraju, i mam nadzieję, że będą one inspiracją dla innych regionów do rozważenia alternatywnych źródeł energii. Moja administracja zrobi wszystko, by wspierać ten proces – powiedziała wojewoda pomorska Beata Rutkiewicz. 

– W Polsce są odważne samorządy, które podejmują kluczowe decyzje. To długoterminowa praca, bo planowanie budowy spalarni odpadów komunalnych w regionie trwało kilkanaście lat. Dziś gratuluję wszystkim, którzy przez ten czas angażowali się w realizację tego projektu – zaznaczył marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk. 

Próbne rozruchy Portu Czystej Energii - podsumowanie 

Kilka miesięcy trwały próbne uruchomienia instalacji. W tym czasie testowano jej działanie, kalibrowano systemy oraz urządzenia. Przeprowadzono testy turbiny i generatora oraz próby odbioru ciepła z GPEC. Od lipca 2024 roku spalono 41 000 ton odpadów komunalnych, które nie nadają się do recyklingu, a od października do grudnia wyprodukowano 10 000 MWh energii elektrycznej. Ta ilość energii mogłaby pokryć zapotrzebowanie na energię dla Gdańskich Autobusów i Tramwajów przez 3,5 miesiąca. 

_{Gdański Port Czystej Energii to kluczowy element systemu zarządzania odpadami w Gdańsku i całym regionie.
Fot. Karol Stańczak} 

5 lutego 2025 roku zakład przeszedł w okres eksploatacji, co oznacza rozpoczęcie regularnej obsługi obiektu, przyjmowanie odpadów z instalacji komunalnych oraz produkcję energii i ciepła z odpadów. 

ITPOK-i jako element systemu zarządzania odpadami w gminach 

W krajach, gdzie ITPOK-i działają na większą skalę, dowiedziono, że jest to skuteczne rozwiązanie. Znacznie ogranicza bowiem ilość odpadów trafiających na wysypiska, przy jednoczesnym wysokim poziomie recyklingu. 

To, co nie nadaje się do recyclingu, idzie do pieca 

Mimo postępu technologicznego, niektóre odpady nadal nie mogą zostać poddane recyklingowi. Obecność takich instalacji pozwala na bezpieczne unieszkodliwianie tych odpadów i pozyskiwanie zielonej energii. Dzięki nim gminy mogą realizować cele gospodarki o obiegu zamkniętym, wspierać dążenia do neutralności klimatycznej oraz realizować cele unijne dotyczące zrównoważonej polityki energetycznej. 

_{Odpady, które nie nadają się do recyclingu, trafią do pieca. Fot. Karol Stańczak}

Parametry techniczne Portu Czystej Energii 

Port Czystej Energii ma rocznie przekształcać termicznie 160 000 ton odpadów komunalnych, które nie nadają się do recyklingu. W wyniku tego procesu wyprodukuje 114 000 MWh energii elektrycznej i 509 000 GJ energii cieplnej. 

Produkcja energii elektrycznej wystarczy na pokrycie potrzeb związanych z oświetleniem ulicznym w Gdańsku przez 6,5 roku. Wytwarzane ciepło zaspokoi potrzeby 70 000 gospodarstw domowych latem oraz 19 000 zimą. 

_{Uroczyste otwarcie PCE z udziałem władz spółki oraz władz samorządowych i przedstawicieli rządu. Fot. Karol Stańczak.}

Finansowanie inwestycji 

Projekt jest kluczowym elementem gminnych systemów zarządzania odpadami w regionie pomorskim, umożliwiając jego optymalizację i spełnienie wysokich standardów środowiskowych. Inwestycja została dofinansowana z Funduszu Spójności UE w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Współfinansowanie pochodzi również z pożyczki NFOŚiGW oraz kredytów z PKO BP S.A. Całkowity koszt projektu netto wyniósł 662 996 523,06 PLN.