We wtorek  27 października 2015 r. prezydent RP podpisał pierwszą w Polsce ustawę metropolitalną.

Celem ustawy z dnia 9 października 2015 r. o związkach metropolitalnych jest stworzenie możliwości powoływania związków metropolitalnych jako zrzeszeń jednostek samorządu terytorialnego położonych w strefie oddziaływania miasta będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Strefa charakteryzować się powinna istnieniem silnych powiązań funkcjonalnych oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych oraz być zamieszkała przez co najmniej 500 000 mieszkańców (obszar metropolitalny). Granice poszczególnych obszarów metropolitalnych ustala Rada Ministrów w drodze rozporządzenia przez wskazanie gmin wchodzących w skład takich obszarów.

Utworzenie związku metropolitalnego następować będzie na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów wydanego z własnej inicjatywy bądź na wniosek rady gminy położonej w granicach obszaru metropolitalnego.

Wydanie rozporządzenia wymagać będzie zasięgnięcia opinii: –  rad gmin położonych na obszarze metropolitalnym, –  rad powiatów, na obszarze których leży co najmniej jedna gmina z obszaru metropolitalnego: – sejmiku województwa oraz wojewody. Warunkiem wydania rozporządzenia przez Radę Ministrów w sprawie utworzenia związku metropolitalnego będzie uzyskanie pozytywnej opinii:

1. rad co najmniej 70% miast na prawach powiatu;
2. rad co najmniej 70% gmin niemających statusu miasta na prawach powiatu;
3. rad co najmniej 50% powiatów, na obszarze których leży co najmniej jedna gmina położona w granicach obszaru metropolitalnego.

Rozporządzenie tworzące związek metropolitalny z dniem 1 lipca zostanie wydane nie później niż 30 kwietnia, z tym że realizację zadań związek metropolitalny rozpocznie z dniem 1 stycznia roku następnego.

Związek metropolitalny wykonywać będzie zadania publiczne w zakresie:

1. kształtowania ładu przestrzennego poprzez sporządzanie ramowego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla całego obszaru metropolitalnego z uwzględnieniem ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego województwa;
2. rozwoju obszaru związku;
3. publicznego transportu zbiorowego na obszarze związku (związek metropolitalny ustanawia zintegrowany system taryfowo-biletowy obowiązujący w jego granicach)
4. współdziałania w ustalaniu przebiegu dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze związku;
5. promocji obszaru metropolitalnego.

Organami związku metropolitalnego będą:

1. zgromadzenie (w składzie delegatów gmin i powiatów wchodzących w skład związku – po dwóch z każdej jednostki samorządu terytorialnego);
2. zarząd (wybierany przez zgromadzenie w składzie 3 członków, w tym przewodniczącego).
3. Uchwały zgromadzenia podejmowane będą kwalifikowana większością głosów. Warunkiem uzyskania takiej większości będzie spełniony, jeżeli za przyjęciem uchwały zagłosuje:
4. większość jednostek samorządu terytorialnego wchodzących w skład związku;
5. taka liczba gmin, iż ich mieszkańcy stanowią większość ludności zamieszkałej na obszarze metropolitalnym.

Nadzór nad działalnością związku metropolitalnego sprawować będzie Prezes Rady Ministrów oraz wojewoda, a w zakresie spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa.
Podstawowymi źródłami dochodów związków metropolitalnych będą m.in.:

• udział w podatku dochodowym od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze związku metropolitalnego (5%);
• składki od gmin wchodzących w skład związku metropolitalnego (zasady ustalania wysokości składki określa przepis dodawany do ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego);
• dochody uzyskiwane przez metropolitalne jednostki budżetowe oraz wpłaty od metropolitalnych zakładów budżetowych;
• dotacje z budżetu państwa;
• dotacje z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.

(artykuł na podstawie: http://www.prezydent.pl/prawo/ustawy/podpisane/art,3,pazdziernik-2015-r-.html)