W poniedziałek, 6 września, na terenie stadionu Polsat Plus Arena Gdańsk odbyło się się wyjazdowe posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, w ramach 9. edycji kongresu „Smart Metropolia”. Przedstawiciele miast, m.in. Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot i Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii rozmawiali o konieczności pilnego wdrożenia znowelizowanej ustawy metropolitalnej regulującej poszczególne kwestie.

Podczas spotkania, które poprowadził w Gdańsku przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, senator Zygmunt Frankiewicz, mówiono m.in. o konieczności uchwalenia ustawy metropolitalnej dla Pomorza. Zaprezentowano raport „Ocena ram prawnych dotyczących współpracy metropolitalnej w Polsce na podstawie doświadczeń 4 lat istnienia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz 10 lat funkcjonowania Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot”.

- Mamy nieodparte wrażenie, że państwo polskie nie ma pomysłu, jak wykorzystać ogromny potencjał demograficzny, gospodarczy i przemysłowy w metropoliach, czego dowodem jest chociażby to, że w naszym porządku prawnym brakuje aktu, dokumentu strategicznego, który by po pierwsze stwierdzał ile metropolii w Polsce istnieje i jakiej są wielkości, a także jaką funkcję powinny pełnić w sieci transportowej, w systemie gospodarczym i tak dalej. 13 listopada 2020 roku stracił moc prawną dokument, który tego typu funkcję pełnił - mowa o koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Od tamtego czasu istnieje luka w polityce metropolitalnej, nad którą ubolewamy - mówił prezes zarządu Instytutu Metropolitalnego dr Jakub Szlachetko, który przedstawił pokrótce główne tezy raportu, apelując o "odkurzenie" i wdrożenie istniejącej polskiej ustawy metropolitalnej.

Wskazując na bogaty dorobek, zarówno Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, jak i Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot, przedstawił także punkty warte poprawy w jak najszybszym czasie. To m.in. zawarte w obu ustawach samorządowych kwestie stowarzyszeń metropolitalnych - chodzi o wątpliwości dotyczące zakresu działania oraz zadań stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego, a także problem obecnego braku możliwości delegowania kompetencji władczych na rzecz takich stowarzyszeń.

- Pewne potrzeby społeczne metropolia może zaspakajać lepiej niż gmina, powiat czy województwo - na przykład w zakresie transportu, czy w zakresie planowania przestrzennego. Metropolia mogłaby też stanowić remedium na dziejącą się właśnie w Polsce dziką, czyli nie objętą miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, suburbanizacę - podkreślił dr Jakub Szlachetko, dodając, że należy rozpocząć prace legislacyjne, które umożliwią zrealizowanie koniecznej reformy metropolitalnej, i stworzenie odpowiedniego, znowelizowanego dokumentu regulującego tę kwestię ustawodawczo.

Jego zdaniem w obecnie obowiązujących dokumentach dotyczących Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot, zadania metropolitalne zostały zredagowane w dosyć niejasny sposób, ponadto ustawa nie wyposaża związku metropolitalnego w twarde administracyjny kompetencje. Za dobry przykład mogłyby, jego zdaniem, posłużyć metropolia londyńska czy hanowerska, które "wyposażają metropolię w kompetencje do stanowienia aktów prawa miejscowego, w tym do wydawania decyzji administracyjnych".

Główne wnioski z 4 lat funkcjonowania Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii przedstawił przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Kazimierz Karolczak, natomiast z 10 lat funkcjonowania Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot - prezydent Sopotu, prezes Rady Obszaru Metropolitalnego Gdańsk Gdynia Sopot Jacek Karnowski, który wprost pytał o to, dlaczego nie ma jeszcze ustawy metropolitalnej dla Wybrzeża.

- Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot powstał, co przyjęli z wielką ulgą wszyscy zaangażowani w to samorządowcy, dzięki inicjatywie prezydenta Pawła Adamowicza. Objechał osobiście chyba wszystkie gminy, spotykał się z przedstawicielami poszczególnych gmin i miast. Był zwolennikiem powołania tej metropolii - przypomniał prezydent Jacek Karnowski, przywołując trudne początki i ówczesną niemożność porozumienia między miastami. - Dziś dzięki państwa zaangażowaniu, pani prezydent, wszystkich, pań i panów wójtów, burmistrzów, starostów mamy metropolię - trochę inną niż na Śląsku, bo u nas podstawą tej metropolii są małe gminy i powiaty a także dodatkowo miasta: Gdańsk, Gdynia, Sopot, oraz małe Trójmiasto: Wejherowo, Rumia, Reda, i oczywiście Tczew, Malbork, Pruszcz Gdański czy Kartuzy. Ale myślę, że udało się nam tę metropolię zbudować także dzięki Śląskowi.

Prezydent Sopotu podkreślił, że zasługą utworzenia Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot jest realizacja bardzo wielu ważnych dla mieszkańców całego regionu projektów, na przykład wspólnego zakup energii. Dlatego, jak podkreślił, nie rozumie, dlaczego samorządowcom nie udaje się przeforsować w Sejmie ustawy metropolitalnej dla Pomorza i napotykają na opór rządzących.

- Dogadaliśmy się, umiemy ze sobą współpracować i pokazaliśmy wszyscy, że ta współpraca jest jak najbardziej owocna i możliwa z korzyścią dla naszych mieszkańców. Teraz czekamy na ustawę - mówił Jacek Karnowski.

Podczas spotkania wójt Trąbek Wielkich oraz przewodniczący Związku Gmin Pomorskich Błażej Konkol, Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk tłumaczyli także, dlaczego silna metropolia nie jest zagrożeniem dla reszty regionu. Głos zabrali ponadto prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz i Grzegorz Grzelak, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego, który wskazywali na istotną rolę powstania metropolii z prawdziwego zdarzenia - umożliwiłoby to m.in. przypływ środków finansowych, które można przekazać na polepszenie stanu dróg i inne zadania.

- Metropolia jest przede wszystkim po to, żeby cały region mógł później korzystać z dobrodziejstw wynikających z rozwoju społeczno-gospodarczego - podkreślał Grzegorz Grzelak.

Zgodnie z ustaleniami z posiedzenia w Gdańsku, postulaty komisji zostaną teraz przekazane do właściwych ministerstw.

Obejrzyj transmisję wyjazdowego posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji, poświęconego ocenie prawodawstwa dotyczącego współpracy metropolitalnej w Polsce na podstawie doświadczeń 4 lat istnienia Górnośląsko-Zagłębiowskiego Związku Metropolitalnego oraz 10 lat funkcjonowania Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot: