Wspólne inwestycje w edukację i transport, wymiana dobrych praktyk, usprawniająca pracę urzędów i obsługę mieszkańców, ułatwienia na rynku pracy, promocja wszystkich samorządów na Tragach Nieruchomości w Cannes – to początek listy zadań realizowanych przez GOM.

- Świat rozwija się przede wszystkim tam, gdzie wokół największych ośrodków miejskich nawiązuje się i zacieśnia współpracę. Duże miasta korzystają z potencjału mniejszych ośrodków, np. demograficznego, w zamian oferując miejsca pracy, czy atrakcje kulturalne – mówi Paweł Adamowicz, prezydent Gdańska i prezes GOM. – Aby ta wymiana przebiegała sprawnie, samorządy muszą dogadywać się w szerokim zakresie: od koordynacji transportu, przez politykę inwestycyjną, aż po promocję. Tak działają metropolie, tak od trzech lat działa GOM.

Nasza historia w pigułce
Z inicjatywą powstania organizacji metropolitalnej wyszedł właśnie prezydent Gdańska. Na początku 2011 r. zaprosił do dyskusji nad problematyką metropolitalną kilkudziesięciu samorządowców, którzy w czerwcu podpisali deklarację przystąpienia do stowarzyszenia, a 15 września 2011 r. powołali je do życia. Formalnie organizacja została zarejestrowana 6 października.
W 2011 r. GOM liczył 29 samorządów. Dziś jest ich w składzie stowarzyszenia 49. To obszar o powierzchni 6 605,62 km², zamieszkany przez 1,28 mln mieszkańców.
Członkami wspierającymi są dwie firmy partnerskie: Saur Neptun Gdańsk oraz Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna. GOM na stałe współpracuje z szerokim gronem partnerów gospodarczych i społecznych: od największych firm metropolii, przez uczelnie, aż po organizacje pozarządowe.
Część najważniejszych projektów GOM jest finansowana z dotacji UE i rządowych, które udało się zdobyć stowarzyszeniu. W sumie to ponad 14 mln zł, przeznaczonych na działanie Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej, Platformę Praktyk i przygotowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej.
Czym jeszcze zajmuje się Gdański Obszar Metropolitalny?

Wersja skrócona: prezentacja

Piszemy Strategię Metropolii 2030
Integracja i rozwój muszą opierać się na racjonalnych podstawach. Wszystko to – zaczynając od diagnozy naszych silnych i słabszych po uzgodnienie optymalnych kierunków współpracy i inwestycji – zostanie ujęte w Strategii, która będzie gotowa w 2015 r. Prace nad nią rozpoczęły się w połowie 2014 r. od konsultacji z ekspertami, samorządowcami, biznesmenami, naukowcami i mieszkańcami. Dyskutowali oni o wyzwaniach, które dotyczą m.in. bezpieczeństwa energetycznego, infrastruktury transportowej, roli małych miast i obszarów wiejskich, kapitału społecznego, nauki i przedsiębiorczości.
Autorami Strategii 2030 będą mieszkańcy metropolii oraz wszystkie organizacje, które angażują się w jej tworzenie. W jej spisaniu pomogą doradcy - specjaliści z Instytutu Rozwoju w Sopocie oraz Instytutu Geografii i Zagospodarowania Przestrzennego PAN w Warszawie. Równie ważne jak głos społeczny jest szerokie partnerstwo projektu: obejmuje on aż 69 samorządów (także spoza GOM), uczelnie wyższe, kilkanaście dużych pomorskich firm i organizacje pozarządowe.

W metropolii dzielimy się wiedzą
Gdański Obszar Metropolitalny jest pierwszą instytucją, która systematycznie zbiera wiedzę na temat całej metropolii. Upowszechniamy ją m.in. poprzez komisje tematyczne GOM i internetową Platformę Praktyk.
Członkowie komisji tematycznych GOM regularnie spotykają się, by wypracowywać standardy obsługi mieszkańców, opiniować zmiany w prawie, dyskutować o wspólnych inwestycjach. Spotkania komisji to także sposób na zrealizowanie jednego z kluczowych zadań GOM: przekazywania wiedzy na temat tego, jak radzić sobie z zadaniami, które spoczywają na samorządach. By nie wyważać „otwartych drzwi”, samorządowcy, którzy wprowadzili w życie nowatorskie rozwiązania, przekazują partnerom z metropolii wszystkie szczegóły tych projektów – od podstaw prawnych aż po kwestie związane z wdrożeniem.
W GOM działa sześć stałych komisji: Administracji i Finansów, Kultury, Infrastruktury i Środowiska, Rozwoju Gospodarczego, Rozwoju Społecznego, Strategii Metropolii.
By propagowanie sprawdzonych rozwiązań było jeszcze łatwiejsze, w połowie 2014 r. uruchomiliśmy serwis pod nazwą Platforma Praktyk. Każdy zainteresowany samorząd może zaprezentować tam przykłady swoich działań - dobrych wzorców, z których warto skorzystać.

Metropolitalny Program Rewitalizacji
Gminy GOM starają się walczyć z ponadprzeciętnymi problemami wykluczenia społeczno-gospodarczego, przede wszystkim bezrobociem i ubóstwem. Metropolitalny Program Rewitalizacyjny to dokument, pokazujący stan degradacji i zagrożenia degradacją. Jego integralną częścią będzie mapa planowanych przedsięwzięć. Warto tu wymienić takie pomysły jak rewitalizacja zdegradowanych miejscowości, budowa oraz adaptacje budynków z przeznaczeniem na funkcjonowanie Centrów Integracji Społecznej, rewitalizacja terenów zielonych i parków. Każdy z nich ma podobny cel: aktywizację społeczną mieszkańców.

Wspólne zakupy
Duży może więcej. To powiedzenie sprawdza się w wielu aspektach współpracy metropolitalnej. Szczególnie wyraźnie i wymiernie w kontekście wspólnych zakupów mediów i usług, na które decyduje się coraz więcej samorządów GOM.
Siła wspólnych zakupów leży w liczbie kupujących. Widać to w statystykach. Gdy 10 samorządów GOM zamówiło wspólnie energię elektryczną w 2012 r., ich oszczędności wynikające ze skali transakcji, sięgnęły 4 mln zł. Rok później na grupowe zakupy prądu zdecydowało się 26 samorządów, a suma oszczędności wzrosła aż do 12 mln zł.
W 2015 r. skala oszczędności powinna być jeszcze większa, bo w przetargu wystartowało 27 samorządów, Muzeum Zamkowe w Malborku i gdański Zarząd Dróg i Zieleni

Metropolitalna Oferta Inwestycyjna
Od 2012 r. samorządy Metropolii Gdańskiej prezentują się pod wspólnym sztandarem na Targach Nieruchomości w Cannes, największej tego typu imprezie na świecie.
Stworzenie Metropolitalnej Oferty Inwestycyjnej było kluczowym działaniem GOM na rzecz gospodarki. Projekty inwestycyjne przygotowane przez Gdańską Agencję Rozwoju Gospodarczego (InvestGDA) opierają się o dane pozyskane od wszystkich samorządów metropolii. Zawierają najistotniejsze założenia techniczne i finansowo-ekonomiczne, związane z zamierzoną inwestycją.
Multimedialna wersja oferty dostępna jest pod adresem www.investgda.pl/MIO/ 

Metropolitalne Forum Kultury
Siłę i potencjał metropolii tworzą ludzie, dlatego w ludzi warto inwestować. I to wszechstronnie. Ten cel przyświeca zorganizowanemu po raz pierwszy w 2014 r. Metropolitalnemu Forum Kultury, które zostało poświęcone edukacji kulturalnej i budowaniu kompetencji społecznych.
Kluczowe dla edukacji kulturalnej są ciekawe i jakościowe programy, proponowane przez instytucje współpracujące ze szkołami. Jak wybrać dla uczniów te najlepsze? Jak uatrakcyjnić te, które są już dostępne? Co mogą zrobić samorządy, by szkoły kształtowały w młodzieży postawę aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym i by ważne miejsce w tych wydarzeniach zajmowały wartościowe pomysły z całego regionu? M.in. na te tematy dyskutowali podczas Forum animatorzy społeczni, urzędnicy i działacze kulturalni z całej metropolii.

Metropolitalny Rynek Pracy
7 grudnia 2011 r. dyrektorzy ośmiu powiatowych urzędów pracy podpisali porozumienie o współpracy. Efektem jest kilkanaście projektów, których realizacja ruszyła już w styczniu 2012 r.
Jednym z najważniejszych wspólnych przedsięwzięć są coroczne Metropolitalne Targi Pracy. Podczas każdej edycji targów publiczność ma okazję zapoznać się z propozycją kilkuset firm, oferujących kilka tysięcy miejsc pracy. By ułatwić mieszkańcom metropolii udział w Targach, powiatowe urzędy pracy zapewniają zainteresowanym dojazd autokarami do Gdańska.
Kolejną inicjatywą jest program „Wsparcie dla aktywnie poszukujących pracy". Dzięki niemu bezrobotni mieszkańcy metropolii mogą za darmo podróżować środkami komunikacji ZTM Gdańsk. Do tej pory wydano ponad 2100 kart, uprawniających do bezpłatnych przejazdów.
W metropolii obowiązuje zasada swobody wyboru miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że bezrobotni mogą otworzyć swoją firmę w Gdańsku, Malborku czy Wejherowie - bez względu na to, który z powiatowych urzędów pracy przyznał im na to środki.

Wspólny bilet w całej metropolii
Nasza codzienność to podróże z domu do pracy i do szkoły, do lekarza, teatru, aquaparku albo nad jezioro. By było to łatwiejsze i wygodniejsze, Metropolia Gdańska zamierza wprowadzić system zintegrowanego zarządzania transportem publicznym i pobierania opłat w oparciu o bilet elektroniczny.
Wspólny bilet będzie obejmować transport miejski i regionalny, jednocześnie pozwoli na budowanie elastycznej i konkurencyjnej oferty taryfowej. To rozwiązanie powinno ograniczyć ruch prywatnych samochodów, a tym samym poprawić sprawność układu drogowego.
Zintegrowanym systemem biletowym zostanie również objęty transport kolejowy, co dodatkowo zachęci kierowców do podróżowania z wykorzystaniem parkingów park&ride.
Bilet metropolitalny będzie działał dzięki wyposażeniu wszystkich pojazdów Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku, Zarządu Komunikacji Miejskiej w Gdyni i Miejskiego Zakładu Komunikacji Wejherowo w kasowniki biletów elektronicznych, drukarki pokładowe oraz autokomputery, umożliwiające ładowanie elektronicznych portmonetek.
Te same urządzenia zostaną zainstalowane w pociągach PKP SKM, Przewozów Regionalnych,  operatora PKM i w autobusach przewoźników transportu miejskiego oraz regionalnego.
Planowany termin rozpoczęcia inwestycji to 2015 r., a zakończenia – 2016 r. Szacunkowy koszt wynosi 25 mln zł. Projekt jest realizowany w ramach Związku Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, które – jako sekretariat - koordynuje biuro Stowarzyszenia GOM.

Węzły integracyjne dla podróżnych
Prawie 280 mln zł ma kosztować budowa transportowych węzłów integracyjnych, które – podobnie jak wspólny bilet – zwiększą komfort podróżowania po metropolii.
Jak? Integracja transportu kolejowego z innymi systemami transportu publicznego, zachęci mieszkańców do częstszego korzystania z komunikacji zbiorowej. Dodatkowo, skróci czas podróży i ją ułatwi.
Węzły zostaną zbudowane (lub rozbudowane) w 18 punktach metropolii: : Tczewie, Pruszczu Gdańskim, Kartuzach, Redłowie, Karwinach, Luzinie, Rumi, Wejherowie, Osowie, Somoninie, Rębiechowie, Sierakowicach, Redzie, Żukowie Wschodnim, Cieplewie, Gołubiu Kaszubskim, Gościcinie Wejherowskim, Pszczółkach.
Planowany termin realizacji projektu, który prowadzony jest w ramach ZIT, to lata 2014-2022.

Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej
Główny cel, jaki stawia sobie OWES „Dobra Robota” to wsparcie podmiotów ekonomii społecznej, m.in. spółdzielni socjalnych oraz organizacji pozarządowych.
Jednym z narzędzi wykorzystywanych przez OWES są dotacje na założenie spółdzielni socjalnej bądź zatrudnienie nowych osób w już istniejącej. W 2014 r. pracę w spółdzielniach „Dobrej roboty” znalazło ponad 100 osób zagrożonych wykluczeniem.
Ośrodek obejmuje działaniem Trójmiasto, powiat gdański ziemski, nowodworski, malborski, tczewski, kwidzyński, starogardzki, sztumski, pucki, wejherowski i kartuski. Zainteresowanym mieszkańcom tych terenów pomaga założyć przedsiębiorstwo społeczne. Warunkiem jest, by oprócz celu biznesowego, spełniało ono inne ważne funkcje non profit, jak np. pomoc w powrócicie lub zaistnieniu na rynku pracy swoim członkom, wspieranie lokalnej społeczności.
Jak wygląda wsparcie dla spółdzielni socjalnych od strony praktycznej? Beneficjenci mogą przeznaczyć dotacje OWES na wydatki związane z organizowaniem biznesu - np. remont pomieszczeń, zakup niezbędnego wyposażenia i urządzeń, ale także na reklamę i promocję. Oprócz dotacji jednorazowych, członkowie spółdzielni otrzymują przez co najmniej pół roku wsparcie pomostowe w wysokości do 1400 zł miesięcznie, które może pokryć bieżące koszty, jak opłaty za wynajem pomieszczeń.

Rozsmakuj się metropolii
„Weekend za pół ceny” od sześciu lat jest jedną z atrakcji wiosny w Gdańsku. Na dwa dni restauratorzy, hotelarze, ale także instytucje kultury i kluby sportowe obniżają dokładnie o połowę ceny swoich usług. Miasto ożywa niemal jak w okresie jarmarku Dominikańskiego, specjalnie na tę okazję przyjeżdżają turyści z całej Polski.
Od ubiegłego roku fenomen i potencjał „Weekendu za pół ceny” wykorzystujemy jeszcze szerzej. Do akcji przystąpiło bowiem osiem dodatkowych samorządów naszej metropolii: Malbork, Tczew, Nowy Dwór Gdański, Gniew, Sopot, Gniewino i Łeba

Szkoła naprawdę metropolitalna
Tego jeszcze w Polsce nie było: trzy samorządy Metropolii Gdańskiej – Gdańsk, Kolbudy i Pruszcz Gdański - budują razem publiczną szkołę.
Liderem inwestycji jest gmina Kolbudy – działka, na której powstanie szkoła jest jej własnością. Gdańsk przekazał partnerom m.in. projekt architektoniczny, a Pruszcz Gdański pokrywa swój wkład wpłatą finansową.
Podział w liczbie uczniów uczęszczających do szkoły ma być zgodny z wielkością udziałów: 40 proc. z nich będzie mieszkańcami Kolbud, a po 30 proc. – Gdańska i Pruszcza Gdańskiego. W sumie placówka będzie mogła przyjąć ponad 600 uczniów w 24 klasach. Szkoła będzie gotowa w 2018 r.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej
Żeby sprostać wymaganiom Unii Europejskiej i ograniczyć zanieczyszczenie środowiska, GOM koordynuje prace nad Planem Gospodarki Niskoemisyjnej. To dokument, który ma zidentyfikować główne źródła zanieczyszczeń powietrza w metropolii oraz pomóc je wyeliminować. Jest również potrzebny samorządom, by mogły się ubiegać o dofinansowanie na niektóre inwestycje – m.in. termomodernizację budynków.