Rozbudowa infrastruktury kolejowej, zwiększenie częstotliwości kursowania pociągów, utworzenie węzła przesiadkowego w celu integracji różnych środków transportu, poszerzenie oferty żeglugi pasażerskiej - te i wiele innych pomysłów na usprawnienie komunikacji na Półwyspie Helskim zaproponowali uczestnicy warsztatów #odkorkujMYHEL, które odbyły się w środę 6 października w Jastarni. Na podstawie wniosków wypracowanych podczas warsztatów powstanie Planu Mobilności dla Półwyspu Helskiego.

#odkorkujMYHEL - takie hasło przyświecało warsztatom, na które OMGGS i burmistrz Jastarni Tyberiusz Narkowicz zaprosili mieszkańców półwyspu, samorządowców, ekspertów z zakresu mobilności, przedstawicieli organizacji turystycznych oraz biznesu. Warsztaty, w których wzięło udział ponad 20 osób, zorganizowane zostały w ramach unijnego projektu RiConnect, którego celem jest opracowanie Planu Mobilności dla Półwyspu Helskiego. Dokument ten pomoże sięgnąć po środki unijne.

- Półwysep Helski to wyjątkowa część Obszaru Metropolitalnego Gdańsk--Gdynia-Sopot, ważna również dla całej Polski, dlatego jednym z naszych priorytetów przy planowaniu pakietu działań inwestycyjnych i organizacyjnych na nową perspektywę budżetową Unii Europejskiej jest Plan Mobilności dla Półwyspu Helskiego - mówi prezes Zarządu OMGGS Michał Glaser. - Jako metropolia chcemy wspierać samorządowców Półwyspu Helskiego w pracach nad usprawnieniem komunikacji i stworzyć konkretny plan działań oraz wizję do osiągnięcia.

“Droga przez mękę”, “wielka przygoda”, “ekstremalne wyzwanie dla wytrwałych”  - tak mieszkańcy powiatów puckiego i wejherowskiego oraz turyści nazywają podróż na Półwysep Helski. Co zrobić, aby to zmienić? Jak pogodzić potrzeby transportowe mieszkańców półwyspu z oczekiwaniami turystów, a przy tym zadbać o ochronę unikatowych walorów przyrodniczych tej części metropolii? O tym uczestnicy warsztatów #odkorkujMYHel debatowali w trzech grupach tematycznych, dotyczących transportu kolejowego, wodnego i drogowego.

#odkorkujMYHEL. Czy należy postawić na kolej?

W dyskusji na temat transportu kolejowego uczestniczyło najwięcej osób. Temat planowanej modernizacji trasy kolejowej Reda-Hel budzi ogromne kontrowersje. Jedni w rozbudowie infrastruktury kolejowej widzą najlepszy sposób na odkorkowanie półwyspu, inni zaś uważają, że poszerzenie trasy do dwóch torów i zwiększenie częstotliwości kursowania pociągów pozbawi małe miejscowości  walorów kameralnych, spokojnych kurortów. 

- Wśród problemów w transporcie kolejowym uczestnicy warsztatów wymienili: opóźnienia pociągów, niedostosowanie rozkładów jazdy do potrzeb mieszkańców (zwłaszcza po sezonie), brak kas kolejowych, długi czas oczekiwania na tzw. mijankach, za krótkie perony i składy pociągów, co w sezonie i godzinach szczytu powoduje tłok w przedziałach, brak integracji oferty kolejowej i autobusowej, brak informacji o spóźnionych pociągach, hałas, brak nadzoru nad bezpieczeństwem na peronach, które są często miejscem imprez młodzieży, brak jednego zarządcy transportu zbiorowego w aglomeracji - mówi moderator dyskusji, Przemysław Opłocki. - Burmistrz Jastarni zwrócił też uwagę na to, że likwidacja bocznic kolejowych przyczyniła się do przeniesienia ruchu towarowego w gminie na drogi.

Nie wszyscy mieszkańcy zgadzają się z tym, że rozbudowa infrastruktury kolejowej jest antidotum na bolączki transportowe Półwyspu Helskiego.

- Zwiększenie częstotliwości i przepustowości zniszczy małe miejscowości na półwyspie - mówił mieszkaniec Kuźnicy. - Nasi turyści cenią sobie ciszę i spokój, tymczasem rozbudowa kolei spowoduje zwiększenie hałasu, zanieczyszczenie środowiska, utratę walorów przyrodniczych.

- Już teraz, przy 29 pociągach na dobę, wiele budynków stojących blisko torów ulega stopniowemu zniszczeniu, ściany zaczynają pękać. A co to będzie, jak pociągi będą jeździć co 20 minut? - pytali mieszkańcy Kuźnicy i Jastarni, gdzie dominuje zabytkowa zabudowa.

W związku z opracowywanym przez PKP Polskie Linie Kolejowe  projektem „Poprawa przepustowości na linii nr 213 Reda – Hel”, powstała nawet petycja, w której mieszkańcy i miłośnicy Kuźnicy mówią „nie” dla dwóch torów i stacji przesyłowej wysokiego napięcia w ich miejscowości. Również wielu mieszkańców Chałup nie chce “mijanki” w ich miejscowości.

- Turyści nie mogą wsiąść do pociągu, bo składy są za krótkie, na peronie tłum ludzi, kasa nieczynna, do biletomatu stoi kilometrowa kolejka. Może wystarczy rozwiązać te problemy, a nie rozbudowywać całą infrastrukturę - pytała jedna z mieszkanek półwyspu.

Jakub Cichosz z Urzędu Marszałkowskiego przekonywał na przykładzie PKM, że rozbudowa infrastruktury kolejowej  to dobre rozwiązanie dla mieszkańców.

- Po tym, jak zbudowano PKM-kę, studenci z Trójmiasta wynajmują stancje w Kartuzach, bo tam jest taniej. Pociągi generują mniej hałasu i są mniej szkodliwe dla środowiska niż samochody, a planowane inwestycje  wpłyną na większy komfort jazdy -  mówili eksperci z zakresu mobilności.

Uczestnicy warsztatów zwrócili uwagę na to, że rozwiązaniem problemu mogłaby być budowa estakady lub węzła przesiadkowego np. we Władysławowie. Padła też propozycja zwiększenia liczby piętrowych pociągów i liczby składów pociągów poza sezonem.

Mniej samochodów to mniej korków. Hel obszarem prestiżowym?

Nie mniej gorąca dyskusja toczyła się na temat transportu samochodowego.  Uczestnicy warsztatów wskazali na konieczność utworzenia węzła przesiadkowego w celu integracji różnych środków transportu. Proponowane lokalizacje to Władysławowo, Gdynia lub inne miejscowości, w których możliwe byłoby zintegrowanie parkingu z transportem zbiorowym.

Jako sposób na ograniczenie liczby samochodów wjeżdżających latem na Półwysep Helski wskazano też zwiększenie opłat parkingowych, a nawet wprowadzenie opłat całorocznych.  Dyskutowano też nad tym, aby powiązać dostępność miejsc parkingowych z noclegami.

- Padła propozycja, aby traktować Półwysep Helski jako obszar prestiżowy, postawić na wyjątkowość tego terenu i na tym budować ruch turystyczny - mówi moderatorka dyskusji, Justyna Suchanek. - Zastanawialiśmy się nad możliwością ograniczenia do minimum ruchu samochodowego, np. tylko dla mieszkańców i dostawców oraz nad wprowadzeniem opłat za wjazd na półwysep, zróżnicowanych w zależności od długości pobytu turysty.

Zwracano też uwagę na potrzebę prowadzenia kampanii  informacyjnych dotyczących dojazdu na półwysep, cyfryzację rozkładu jazdy, konieczność koordynacji działań przewoźników prywatnych i publicznych oraz dołączenie Półwyspu Helskiego do wspólnego biletu metropolitalnego.

Transport drogą wodną. Żegluga szansą na odkorkowanie Helu?

Szansą na odkorkowanie Helu jest ujednolicona i uregulowana oferta żeglugi pasażerskiej na Zatoce Gdańskiej oraz na Bałtyku - wskazywali uczestnicy warsztatów.

- Obecnie transport wodny nie jest traktowany przez turystów i mieszkańców  jako alternatywa dla samochodów - mówi Alan Arent, moderator dyskusji. - Zdaniem uczestników warsztatów, potrzebne jest skonsolidowanie oferty przewoźników, stworzenie tańszej i do tego atrakcyjnej oferty nie tylko dla turystów, ale też dla mieszkańców - z czytelną platformą internetową prezentującą ofertę żeglugową i umożliwiającą zakup biletu oraz węzłami przesiadkowymi przy przystaniach pasażerskich. Kolejnym krokiem powinno być wzbogacenie tej oferty - na przykład atrakcje dla dzieci na statkach, łączony bilet, aby ułatwić podróżowanie po całej metropolii, schowki dla bagażu, przechowalnie dla rowerów i sprzętu do windsurfingu oraz zakup nowych jednostek przy wykorzystaniu środków unijnych. Do tego należałoby dołączyć profesjonalną kampanię promującą ten środek transportu jako atrakcję turystyczną.

Projekt RiConnect z myślą o mieszkańcach

Projekt RiConnect realizowany jest w ramach planu URBACT przez 8 europejskich metropolii: OMGGS, Kraków, Paryż, Barcelonę, Thessaloniki, Amsterdam, Manchester i Porto.

- W ramach projektu powstaje Plan Mobilności dla Półwyspu Helskiego - mówi Karolina Orcholska, koordynatorka z OMGGS. - Wraz z mieszkańcami, samorządowcami i ekspertami chcemy znaleźć najlepsze alternatywy dla komunikacji samochodowej, wykorzystać już istniejące zasoby i tak je rozwinąć, aby dotarcie na Półwysep Helski i podróżowanie po nim było przyjazne dla mieszkańców, turystów i środowiska. Stworzymy zestaw działań, pokażemy możliwe rozwiązania. Plan będzie drogowskazem dla samorządowców. Dalsze kroki należeć będą do nich.

Prace nad planem mobilności dla Półwyspu Helskiego potrwają do połowy 2022 r.

Czytaj więcej na temat projektu RiConnect i Planu Mobilności dla Półwyspu Helskiego