Ograniczenie dostępu do zamówień publicznych wykonawców z krajów trzecich - to temat pierwszego w 2025 roku spotkania specjalistów ds. zamówień publicznych, zorganizowanego przez Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot w ramach Metropolitalnego Centrum Kompetencji. 21 samorządowców zapoznało się z konkretnym studium przypadku, jakim jest  wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 22 października 2024 r. w sprawie Kolin Inşaat Turizm Sanayi ve Ticaret.

O szkoleniach organizowanych przez OMGGS w ramach Metropolitalnego Centrum Kompetencji sami uczestnicy mówią, że są szyte na miarę. Co to znaczy? Dotyczą aktualnych zmian w prawie czy też linii orzeczniczej, a więc są zawsze na czasie, zawsze aktualne i dotyczą konkretnych przypadków. 

Właśnie takie było wydarzenie, które odbyło się w gościnnych progach Urzędu Wojewódzkiego w środę, 5 lutego. Łączyło format spotkania z omówieniem konkretnego przypadku, dotyczącego kwestii dopuszczania wykonawców z krajów trzecich - spoza UE - do przygotowywanych przez samorządy postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. Poprowadziły je Agnieszka Szulakowska - kierowniczka Wydziału Zamówień Publicznych i Funduszy Zewnętrznych w Urzędzie Miasta w Wejherowie oraz Jolanta Jeryś - dyrektorka Biura Zamówień Publicznych w Urzędzie Miejskim w Gdańsku. W spotkaniu udział wzięło 21 specjalistów ds. zamówień publicznych ze starostw w Nowym Dworze Gdańskim i Pucku, urzędów miast i gmin oraz jednostek samorządowych z Gdańska, Gdyni, Sopotu, Pelplina, Władysławowa, Pruszcza Gdańskiego, Lichnowy, Wejherowa, Szemud, Trąbek Wielkich, Sierakowic oraz Przywidza.

Przełomowy wyrok TSUE

Agnieszka Szulakowska i Jolanta Jeryś omówiły orzeczenie TSUE, dotyczące udziału w unijnych postępowaniach wykonawców spoza UE. Wyrok ten ma kluczowe znaczenie dla wykonawców, którzy:

• uczestniczą lub zamierzają uczestniczyć w rynku zamówień publicznych Unii Europejskiej,
• pochodzą z krajów spoza UE (np. Turcja czy Chiny), 
• nie są stronami umów międzynarodowych z UE; umów, które formalnie dopuszczałyby takich wykonawców do udziału w postępowaniach w UE.

Omawiane orzeczenie, w zakresie podejścia UE do kwestii równego traktowania wykonawców startujących w postępowaniach przetargowych, może wpłynąć na polski, ale również unijny rynek zamówień publicznych. 

Czym jest zasada równego traktowania?

Mówiąc najprościej: to stosowanie przez zamawiającego (np. dany samorząd) wobec wszystkich wykonawców, startujących w postępowaniu przetargowym, jednej miary. Zatem jest to stawianie im jednakowych wymagań, jednakowej weryfikacji służącej do ich spełniania oraz takiej samej konsekwencji w ich egzekwowaniu. Ponadto wszyscy wykonawcy muszą mieć zapewniony jednakowy, równoczesny dostęp do tych samych informacji o zamówieniu.

Wykonawca z kraju trzeciego - dobra wola zamawiającego

Wiele lat istniał pogląd, że zasada równego traktowania w zamówieniach publicznych dotyczy wszystkich wykonawców, niezależnie od kraju ich pochodzenia. Zgodnie ze wskazaniem TSUE przedsiębiorcy z państw, które nie zawarły umowy międzynarodowej w sprawie zamówień publicznych (mowa o takich krajach, jak Turcja, Chiny czy Indie), nie mogą skutecznie powoływać się na przepisy dyrektywy i domagać się równego traktowania ich ofert z ofertami złożonymi przez innych wykonawców. Mogą być jednak dopuszczeni do przetargu - o ile taka będzie wola zamawiającego.

Wyrok TSUE - większa elastyczność zamawiającego

Konsekwencją orzeczenia TSUE będzie większa elastyczność zamawiającego. Oznacza to m.in., że np. dany samorząd ogłaszając przetarg może podjąć decyzję o uczestnictwie w nim wykonawców z krajów trzecich, ustalając dla nich inne wymagania niż dla wykonawców unijnych. Może jednak również wykluczyć z uczestnictwa w przetargu wykonawców z państw trzecich, nieposiadających zawartych umów międzynarodowych z Unią Europejską. Co istotne, taka decyzja nie może być podważana przez wykonawców z tych krajów. 
 

W tym miejscu warto podkreślić, że orzeczenie w sprawie Kolin jest jednym z kilku działań podejmowanych w ostatnich latach przez UE, które mogą wpłynąć na sytuację wykonawców z krajów trzecich w obszarze zamówień publicznych. 

Po omówieniu przypadku - grupowe konsultacje

Druga część spotkania przebiegała już pod hasłem dyskusji nad bieżącymi problemami pojawiającymi się w prowadzonych postępowaniach. Zamówieniowcy opowiadali o najczęstszych problemach przy przetargach i otrzymywali odpowiedzi i przydatne wskazówki, jak je rozwiązać. Pytano m.in. przechowywanie dokumentów przetargowych, czy też kwestie związane z badaniem rażąco niskiej ceny. 

****

Metropolitalne Centrum Kompetencji – szkolimy i podnosimy kompetencje

MCK to bezpłatne szkolenia, konferencje i warsztaty dla samorządowców. Specjaliści z różnych dziedzin (zamówienia publiczne, komunikacja, usługi wspólne, planowanie przestrzenne) szkolą urzędników i pomagają im zdobywać nowe umiejętności zawodowe. Celem Metropolitalnego Centrum Kompetencji jest profesjonalizacja kadr na terenie metropolii, rozwijanie umiejętności i poszerzanie wiedzy uczestników, aby mogli osiągać jeszcze lepsze wyniki w pracy. To współpraca, wymiana dobrych praktyk i dzielenie się wiedzą.

Aby otrzymywać bieżące informacje dot. szkoleń i spotkań w ramach Metropolitalnego Centrum Kompetencji należy wysłać zgłoszenie: LINK

Koordynatorem Metropolitalnego Centrum Kompetencji jest: Weronika Michałowska, e-mail: weronika.michalowska@metropoliagdansk.pl

>>> Więcej informacji o Metropolitalnym Centrum Kompetencji TUTAJ