Związek metropolitalny łączy gminy, miasta i powiaty. Daje możliwość wspólnego realizowania zadań tj.: planowanie inwestycji, zapewnienie połączeń autobusowych i kolejowych oraz promocję miast i gmin jako jednego organizmu.

Jak pokazują wszystkie badania - tam, gdzie została utworzona struktura metropolitalna lepiej zorganizowany jest transport publiczny, połączenia na podstawie jednego biletu są sprawniejsze i szybsze, łatwiej dbać o klimat i czyste powietrze, koordynować planowanie przestrzenne, współpracować przy realizacji inwestycji, wspólnie planować przebieg dróg oraz rozwój zrównoważonej mobilności. To konkretne, codzienne korzyści dla mieszkańców.

Uchwalenie ustawy to prawo do dysponowania dodatkowymi środkami na realizację wspólnych zadań. Powstanie metropolii oznacza, że co roku na Pomorzu zostanie kilkaset milionów złotych, które obecnie trafiają do budżetu państwa.

Korzyści z ustawy metropolitalnej

Projekt ustawy dla Pomorza jest wzorowany na rozwiązaniach GZM. Podobnie jak na Śląsku, określa główne zadania związku metropolitalnego, wśród których są: transport zbiorowy, przebieg dróg, strategia, planowanie przestrzenne i promocja.

Pomorski projekt zawiera szóste dodatkowe działanie – ochronę środowiska i adaptację do zmian klimatu, na które ze względu na geograficzne położenie jesteśmy jednym z najbardziej narażonych regionów w kraju. Mamy świadomość, że klimat nie zna granic administracyjnych i tylko wspólne rozwiązania mogą zmniejszyć negatywne następstwa jego zmian.

To, co nas łączy ze Śląskiem to rozłożenie ciężaru rozwojowego na wiele ośrodków, nie tylko Gdańsk, Gdynię i Sopot, ale również na Małe Trójmiasto Kaszubskie (Wejherowo, Redę i Rumię) oraz położone na południu Pruszcz Gdański i Tczew.

Projekt ustawy dla Pomorza zawiera ponadto dwa zasadnicze zapisy, które odróżniają go od ustawy metropolitalnej dla Śląska i projektu dla innych metropolii. Pierwszym z nich jest udział powiatów w związku metropolitalnym. Drugi zaś, z uwagi na silne powiązania funkcjonalne z Elblągiem, daje możliwość włączenia do metropolii samorządów, które leżą poza granicami województwa pomorskiego.

Zyskają mniejsze gminy

Metropolia to przede wszystkim korzyści dla wsi i małych miast. Dodatkowe fundusze dla Pomorza pozwolą na koordynację działań transportowych - na zakup dodatkowych autobusów, tramwajów, trolejbusów i pociągów, a także na stworzenie nowych połączeń i koordynację budowy priorytetowych dla metropolii dróg. Bez ustawy metropolitalnej nie będzie można dostatecznie zadbać o mieszkańców najmniejszych miejscowości i walczyć z wykluczeniem komunikacyjnym, które jest jednym z największych wyzwań naszego kraju. Za inwestycjami w transport idzie poprawa dostępności do specjalistycznych usług lekarskich, szkół, uczelni, instytucji kultury i miejsc pracy. Dodatkowy budżet przełoży się także na wspólną promocję zagraniczną atutów gospodarczych i turystycznych naszych miast i gmin.

Metropolią już jesteśmy. Teraz czas na sformalizowanie współpracy

W 2011 r. z inicjatywy prezydenta Pawła Adamowicza powstało stowarzyszenie samorządowe Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, w którym obecnie współdziała 61 samorządów - zarówno gminy miejskie, jak i wiejskie, a także powiaty.

O tym jak doskonale potrafimy współpracować świadczy sukces Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, czyli części Regionalnych Programów Operacyjnych. W ramach ZIT 2014-2020 OMGGS zarządzał funduszami europejskimi o wartości 1,88 mld zł, co przełożyło się na 200 projektów o wartości 3,67 mld zł.

Z tych pieniędzy:

• powstały nowe węzły przesiadkowe,
• finansowana była termomodernizacja budynków,
• zrewitalizowano miasta i gminy,
• powstały nowe szpitale geriatryczne,
• powstały przedsiębiorstwa społeczne,
• prawie 18 tys. osób bezrobotnych i zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem dostało pomoc.

Przed nami realizacja inwestycji w ramach ZIT 2021-2027. W ramach nowej perspektywy unijnej metropolia zrealizuje ponad 130 projektów.

Będą to m.in.

• budowa i przebudowa węzłów integracyjnych,
• budowa linii tramwajowej, dróg rowerowych i  buspasów,
• wsparcie psychoterapeutyczne dla dzieci i młodzieży,
• termomodernizacja szkół, przedszkoli i budynków komunalnych,
• powiększenie powierzchni zielonej,
• domy dziennego pobytu, świetlice i kluby dla seniorów,
• wsparcie dla imigrantów.

Dofinansowanie unijne z programów regionalnych i krajowych wyniesie ponad 1,23 mld zł.

Działanie w obecnej formule – stowarzyszenia gmin i powiatów – pozwala nam realizować wspólne interesy. Efekty naszych działań są z roku na rok coraz bardziej widoczne. Jednak nie jesteśmy w stanie ani finansowo, ani prawnie działać na taką skalę, jaka byłaby w pełni satysfakcjonująca dla wszystkich mieszkańców metropolii. Potrzebujemy do tego nowej formy współpracy między naszymi samorządami, jaką jest związek metropolitalny. Chcielibyśmy tak, jak metropolia śląska móc sięgać po dodatkowe uprawnienia i środki finansowe. Jesteśmy zatem metropolią de facto - teraz potrzebujemy być metropolią de iure.
 

Droga do ustawy dla Pomorza

Powołanie metropolii to temat obecny w debacie publicznej od kilku lat. Za rządów PO-PSL przyjęto ustawę, która zakładała istnienie kilkunastu związków. Miały one powstać 1 lipca 2016 roku. Choć ustawę przyjęto, to rząd następnej kadencji nie wydał odpowiednich rozporządzeń do niej, a w 2017 roku przyjął nowy, przygotowany przez MSWiA, projekt ustawy o związku metropolitalnym jedynie w województwie śląskim. W czerwcu 2016 roku samorządowcy zrzeszeni w OMGGS podjęli jednogłośną decyzję o chęci utworzenia związku metropolitalnego w rejonie Trójmiasta. Pomysł poparł również Wojewoda Pomorski Dariusz Drelich. Inicjatywę wspiera także Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Związek Powiatów Polskich, a także Wojewódzka Rada Dialogu Społecznego w Gdańsku. Mimo szerokiego, ponadpartyjnego poparcia ze strony różnych środowisk, rozmowy z Rządem RP dotyczące ustawy metropolitalnej dla województwa pomorskiego nie przyniosły efektu.

Temat ustawy metropolitalnej powrócił do przestrzeni publicznej w 2020 r. Z inicjatywą ustawodawczą wystąpił Senat wnioskiem z 14 września 2020 r. skierowanym do Marszałkini Sejmu p. Elżbiety Witek. Wniosek – wspierany przez gminy i powiaty wchodzące w skład OMGGS, środowiska akademickie, biznesowe i samorządowe, a także Sejmik Województwa Pomorskiego – pozostał jednak bez rozpoznania. Na początku 2023 roku, po dwóch latach w tzw. “zamrażarce sejmowej” posłowie zdecydowali o odrzuceniu pierwszego czytania.

Obecny projekt  jest więc drugą drugą inicjatywą ustawodawczą zmierzającą do ustawowego umocowania związku metropolitalnego w województwie pomorskim.

Projekt ustawy w MSWiA

W lutym 2024 r. projekt ustawy metropolitalnej dla Pomorza trafił do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Na ręce wiceministra złożyli go wspólnie wojewoda pomorska, marszałek województwa pomorskiego, przewodniczący Związku Uczelni w Gdańsku oraz samorządowcy z OMGGS. Po raz kolejny rozpoczyna się droga legislacyjna dla ustawy, o którą wójtowie, prezydenci, burmistrzowie i starostowie zabiegają już od ośmiu lat.

>>> Projekt ustawy metropolitalnej dla Pomorza

>>> 8 lat starań o ustawę metropolitalną dla Pomorza

>>> Projekt ustawy metropolitalnej w MSWiA

>>> Spotkanie w MSWiA z ministrem Tomaszem Siemoniakiem

>>> Spotkanie z Przewodniczącym GZM Kazimierzem Karolczakiem

>>> Mają być dwie metropolie w Polsce. "Konieczne stworzenie nowych ram"

>>> Metropolia do kwadratu, czyli o metropoliach w metropolii. Konwencja na UG

>>> Ustawa metropolitalna na gwiazdkę?

Więcej informacji: