Zintegrowane Inwestycje Terytorialne są instrumentem rozwoju terytorialnego, o którym mowa w art. 36 rozporządzenia ogólnego oraz w art. 7 rozporządzenia EFRR. Przepisy te określają, że część środków z alokacji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w latach 2014-2020 przeznacza się na zintegrowane działania na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, jak również, że wskazywane w tych dokumentach „władze miejskie” odpowiadają przynajmniej za zadania związane z wyborem projektów do dofinansowania – w tym jako instytucja pośrednicząca w systemie wdrażania funduszy unijnych.

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) to nowe narzędzie, za pomocą którego realizowane będą strategie terytorialne, przede wszystkim dotyczące zintegrowanych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. Przy pomocy tego instrumentu, partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego miejskich obszarów funkcjonalnych mogą realizować zintegrowane przedsięwzięcia, łączące działania finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego – na poziomie poszczególnych województw w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020.

ZIT będą realizowane przede wszystkim na terenie miast wojewódzkich i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie tj. składających się z różnych jednostek administracyjnych, za które odpowiadają poszczególne samorządy lokalne. Istotą zastosowania ZIT jest wsparcie projektów ważnych z punktu widzenia rozwoju ośrodków miejskich, mających znaczenie dla całego obszaru funkcjonalnego.

Na realizację ZIT na obszarach funkcjonalnych przeznaczona została część rezerwy programowej w wysokości 4,5% funduszy strukturalnych. Warunkiem realizacji ZIT jest:

• zawiązanie sformalizowanej współpracy pomiędzy miastem wojewódzkim i powiązanym z nim obszarem funkcjonalnym,
• posiadanie dokumentu strategicznego określającego cele, kierunki rozwoju, zasady współpracy oraz najważniejsze przedsięwzięcia do realizacji wynikające z analizy barier i potencjałów rozwojowych – strategii ZIT
   

Celem realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, które z założenia mają przyczynić się do zwiększenia efektywności realizacji polityki spójności jest:

• sprzyjanie rozwojowi współpracy i integracji na obszarach funkcjonalnych największych polskich miast,
• promowanie partnerskiego modelu współpracy różnych jednostek administracyjnych na miejskich obszarach funkcjonalnych,
• realizacja zintegrowanych projektów odpowiadających w sposób kompleksowy na potrzeby i problemy miast i ich obszarów funkcjonalnych,
• zwiększenie wpływu miast i powiązanych z nimi obszarów funkcjonalnych na kształt i sposób realizacji działań wspieranych na ich obszarze w ramach polityki spójności.
   

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne finansowane są przede wszystkim ze środków Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), zarówno z alokacji EFRR, jak i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). W przypadku województwa pomorskiego są to odpowiednio 193 447 396 euro z EFRR i 65 833 643 euro z EFS. Dodatkowym źródłem wsparcia Strategii ZIT są środki Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) 2014-2020, służące jako wsparcie wybranych projektów komplementarnych wynikających ze Strategii ZIT.

ZIT wojewódzkie - % udział w łącznej alokacji UE w ramach RPO
Łączna alokacja Regionalnych Programów Operacyjnych na Strategie ZIT wojewódzkich wynosi ok. 3 mld EUR.

Największe ZITy w Polsce to kolejno:

• Śląski
• Dolnośląski
• Małopolski
• Pomorski

Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju